Oranje is het nieuwe geel (voor aardgas)

Netbeheerder Liander vervangt de komende jaren duizend kilometer aan verouderde gasleidingen. Het gaat om gietijzeren en asbestcement leidingen. Deze zijn heel gevoelig voor grondroeringen en breken vaak spontaan als de grond beweegt. Logisch dat de netbeheerders niet willen afwachten tot er iets kapot gaat. Johannes de Bruin, senior beleidsadviseur gas bij Liander, legt uit hoe daarmee graafschade wordt voorkomen.

Naar kunststof

De Bruin is verantwoordelijk voor het vervangen van de kwetsbare leidingen van Liander. Dit werk moet in 2032 klaar zijn. Met een tempo van honderd tot honderdvijftig kilometer per jaar moet er flink doorgewerkt worden. “Het gaat slechts om een paar procent van ons netwerk. We hebben 44.000 kilometer aan gasleidingen. Dit zijn vrijwel allemaal kunststofbuizen, pvc voor lage druk en PE voor hoge druk. Toch zorgt het kleine aandeel van oude leidingen voor de meeste problemen: 70% van alle storingen aan gasleidingen komt van gietijzeren of asbestcement leidingen. Die bewegen niet mee als je eraan trekt of duwt, en dus moeten we heel voorzichtig zijn bij graafwerkzaamheden. Meestal gaat het om kleine incidenten, maar we moeten altijd alert blijven dat er geen ongelukken gebeuren.”

Extra voorzichtig

De Bruin houdt daarom nauwlettend de KLIC-meldingen in de gaten. “Als er in de buurt van brosse buizen wordt gegraven, gaat ons schadepreventieteam op pad. In samenwerking met de uitvoeringsorganisaties verlagen zij uit voorzorg de druk of sluiten de leiding helemaal af. Omwonenden worden geïnformeerd en krijgen noodgas via een omleiding of elektrische kacheltjes als dat nodig is. Na het graafwerk worden de leidingen uitgebreid getest op lekdichtheid en sterkte. Zo zorgen we ervoor dat het gasnet veilig blijft.”

Eerder vervangen

Maar de beste maatregel is natuurlijk om de gietijzeren leidingen zo snel mogelijk te vervangen. Bij grote graafprojecten gaat Liander daarom proactief aan de slag. De Bruin: “Denk aan het vervangen van een riool of het renoveren van kademuren. Bij zulke projecten vervangen wij uit voorzorg de oude leidingen. Zo hoeft de grond maar een keer open en lopen we niet het risico op beschadigingen.”

Tempo

De Bruin zou het liefst alle leidingen volgend jaar al vervangen. “Helaas gaat dat niet. Ook wij hebben een tekort aan handjes. En daar komt bij dat veel van de oude buizen in de binnensteden liggen. Daar kun je niet altijd snel werken. Er is veel overleg en afstemming nodig met alle betrokken partijen. En het graafwerk is complexer omdat er meer in de grond zit.”

Een voordeel voor Liander is dat het bestaande netwerk niet verder wordt uitgebreid. “Vroeger kwam er nog zo’n 200 kilometer aan nieuwe leidingen per jaar bij, maar dat hoeft nu niet meer. Nieuwe woningen krijgen geen gasaansluiting meer en steeds meer bestaande woningen worden duurzaam verwarmd en hebben geen aardgas meer nodig.”

Oranje is het nieuwe geel

Bijkomend probleem is dat de gietijzeren en asbestcement gasleidingen grijs of grondkleurig zijn. Hierdoor zijn ze moeilijk zichtbaar in de grond en dat maakt de kans op schade bij graafwerkzaamheden nog groter. Al in de jaren 90 is daarom besloten om de buizen een duidelijke signaalkleur te geven. Bij PE-gasleidingen was de standaard: oranje voor de hogedruk toepassingen en zwart met gele strepen voor de lage druk toepassingen.

Nu blijkt dat de gele kleur metaallegeringen bevat die schadelijk zijn voor het milieu. Daarom krijgen de nieuwe leidingen een andere kleur: vol oranje voor de hoge druk en oranje met vier-keer-twee zwarte strepen voor de lage druksystemen. “Geel en oranje zijn signaalkleuren waarmee we de grondroerders vertellen dat ze moeten oppassen. Oranje is ook goed zichtbaar, dus dat is prima om te gebruiken.” 

En als in 2033 alles klaar is? De Bruin: ”Dan scheelt dat straks heel veel storingen.”

Staatstoezicht

Liander is niet de enige netbeheerder Gas die hard werkt aan het vernieuwen van het gasleidingennetwerk. Staattoezicht op de Mijnen heeft met de netbeheerders afgesproken dat de brosse leidingen in 2032 vervangen zijn en ziet er nauwlettend op toe dat deze afspraken worden nagekomen.

Fotocredit: Alliander / Jacques Tillmanns