Gemeente Tilburg: Omdenken en samenwerken

16-04-2020 23:17

Verhalen uit de keten

Je kan als gemeente maar een bepaalde hoeveelheid werkzaamheden tegelijkertijd aan. Met de energietransitie en klimaatverandering voor de deur worden omdenken en samenwerken dan ook des te belangrijker. De gemeente Tilburg weet hier alles van.

‘Het kan soms gewoon niet. Als je bedenkt dat er 500 kilometer glasvezel wordt aangelegd en misschien in de toekomst wel een groot deel van het gasnet moet worden aangepast. Je kan als gemeente met de beschikbare mensen en middelen maar zoveel tegelijkertijd aan; we zijn ingericht op een bepaald aantal kilometer per jaar,’ legt Sander van der Heijden, procesregisseur openbare ruimte van de gemeente Tilburg, uit. Hij vervolgt: ‘Elk jaar moeten we accepteren dat we niet alles kunnen combineren. Of we gaan anders denken met elkaar. Uiteindelijk verandert ons vakgebied en de cultuur moet ook mee veranderen. Als we omdenken en meer samenwerken, kunnen verrassende oplossingen ontstaan.’

Verandermanagement

Deze creatieve manier van denken en oog hebben voor verandermanagement horen bij zijn functie als procesregisseur. Van der Heijden houdt voor Tilburg in de gaten wat er op de openbare ruimte afkomt en welke impact het kan hebben. Hij houdt ook contact met externe partijen. Een voorbeeld van een ontwikkeling die hij volgt, is light as a service. Hij verkent dit, betrekt er waar mogelijk en nodig experts bij en komt met een advies voor zijn gemeente. ‘De uitkomst staat nooit vast. In het ene geval doe je er niets mee, in het andere geval moet je erin investeren.’

Meerjarenprogramma

Een ander belangrijk onderdeel van zijn werk is relatiebeheer met netbeheerders op programmerings- en ontwikkelniveau: ‘Concreet probeer je elkaar te vinden bij werkzaamheden in de stad, zodat het zo min mogelijk overlast voor burgers en bedrijven geeft.’ Dat doen de gemeente en netbeheerders door al een aantal jaren met een meerjarenprogramma te werken.

Combinaties

Van der Heijden: ‘We kijken niet alleen naar ons eigen programma maar ook naar die van de netbeheerders. Soms zijn wij als gemeente de trigger om ergens aan de slag te gaan en soms de netbeheerder. Dan combineren we ons werk. Momenteel zijn we bezig met het bekijken van de cyclus 2021-2024. Grote projecten zijn al een paar jaar geleden ingezet. Nu kijken we bijvoorbeeld naar welke combinaties we in projecten voor 2023 en 2024 zien.’ Als de straat maar een keer open hoeft, scheelt dit in zowel overlast voor bewoners en bedrijven en graafschades.

Rollen

Dat de rol van de gemeente breed is, blijkt uit het diverse werk van Van der Heijden. ‘We hebben als lokale overheid verschillende rollen. We zijn eigenaar van ondergrondse infrastructuur, zoals het riool, maar kunnen ook grondroerder bij grote projecten zijn. Daarnaast zijn we verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid, hebben een groot belang bij een goede bereikbaarheid van de gemeente en een soepele verkeersdoorstroming en houden toezicht op graafwerk. We zijn ook aandeelhouder en hebben een financieel belang in het netbeheer.’

De energiesector heeft volgens hem een enorm ontwikkelpotentieel. Een netbeheerder kan niet draadloos energie transporteren en zal door de grond moeten. Dan is het des te belangrijker om goed met elkaar samen te werken. ‘Gisteren ligt echt achter ons. Er is de laatste jaren enorm veel veranderd. De ontwikkelingen vragen andere kennis en vaardigheden. Je werkt samen voor het grotere doel: je doet het voor je inwoners en bedrijven. We moeten af van de piketpalen die de privatisering met zich meebracht,’ aldus Van der Heijden.

Democratisch

Allerlei veranderingen komen op gemeenten af, zoals de energietransitie, connectiviteit, waterberging en de renovatie van woningen uit de tijd van de wederopbouw. Een euro kun je maar een keer uitgeven, benadrukt Van der Heijden. Er vinden veel debatten over plaats en de keuze wordt democratisch gemaakt. Je moet je verplaatsen in alle domeinen. De overheid verdeelt schaarse middelen en mensen over die domeinen.

Gezamenlijke taal

Als het geld op is, mensen er niet meer zijn om het werk te doen en je hebt wel die opgave, dan moet je anders gaan denken in termen van oplossingen of accepteren dat het niet kan. Je moet elkaar volgens Van der Heijden helpen; je komt er niet door het solo te benaderen. ‘Investeer in gezamenlijke taal en beelden. Niet alleen op abstract, management niveau maar ook bij de werkvoorbereiding moeten de mensen elkaar tijdig vinden.’

‘Uiteindelijk kom je elkaar buiten toch tegen. Natuurlijk kun je samen niet alles voorkomen. Die illusie hebben we niet. Als we 90 procent goed weten te programmeren en de grote showstoppers af weten te wenden, dan doen we het goed.’