"Met kabelzoeker zijn ongelukken eenvoudig te voorkomen"

Grondroerders trekken elk jaar meer dan 10.000 elektriciteitskabels kapot of (erger nog) snijden ze per abuis door. Dat zijn er bijna veertig per werkdag. De risico’s zijn groot: de werknemers lopen het risico op elektrocutie of ernstige verwondingen door vlambogen. “En dat terwijl ongelukken relatief eenvoudig te voorkomen zijn door het gebruik van een kabeldetector”, vertelt KLO-secretaris René Frinks. Hij krijgt bijval van de inspectie: “Elk graafteam zou een kabelzoeker moeten hebben.” 

Wat is een kabeldetector?
Een kabelzoeker is een spanningszoeker waarmee je van een afstand kunt zien waar de kabels onder de grond liggen. Er zijn verschillende producten op de markt. Sommige geven zelfs aan hoe diep de kabel ligt. Een dergelijk apparaat kost ongeveer negenhonderd tot vijfentwintighonderd euro, afhankelijk van de accessoires die je erbij wilt hebben.

Hoeveel schades kun je ermee voorkomen?
Frinks: “In Nederland hebben we jaarlijks zo’n 46.000 graafschades (bijna 49.000 in 2023). Een kwart daarvan is schade aan elektriciteitskabels. En die schades zijn allemaal onnodig als je goed onderzoek doet, voordat (!) je gaat graven.”

"Een kabelzoeker is effectief,

eenvoudig te gebruiken en niet duur"

Je kunt toch ook in de KLIC-informatie zien waar kabels en leidingen liggen? 
 “Grondroerders varen vaak blind op de KLIC-informatie. Ten onrechte, want deze informatie geeft enkel de theoretische ligging aan: kabels kunnen verkeerd ingetekend zijn of in de loop der jaren zijn gaan schuiven. Een ander deel van de schade ontstaat omdat grondroerders onvoldoende onderzoek doen naar de exacte ligging.”

Wat vinden grondroerders van het gebruik van kabeldetectoren?
“We zien dat grote aannemers er het nut van inzien en ze aanschaffen. Ook mijn eigen organisatie Heijmans gebruikt ze. Kleinere bedrijven weten vaak niet dat ze bestaan, denken dat ze erg duur zijn of menen dat het werken met een detector omslachtig of tijdrovend is.”

Is dat niet terecht?
“Voordat je gaat graven moet je sowieso nagaan waar kabels en leidingen precies liggen. Met een detector kun je dit nauwkeuriger en sneller doen. Dat werkt vaak beter dan proefsleuven graven, want dat kan niet altijd en overal. En kabeldetectoren zijn vrij eenvoudig te gebruiken, dus het kost ook niet veel tijd om ermee te leren werken.”

Zou het gebruik van een kabeldetector verplicht moeten worden? 
“Ik denk dat we eerst meer aandacht moeten vragen voor de voordelen van kabeldetectoren. Nog lang niet iedereen is zich ervan bewust dat je hiermee ernstige ongelukken kunt voorkomen, bijvoorbeeld omdat je lang niet altijd kunt zien of er een stroomkabel in de grond ligt, of omdat je denkt dat je een loze leiding doorzaagt die als mantelbuis dient voor middenspanning. Pas als iedereen weet wat erop te spel staat, kun je een verplichting kunnen overwegen.”

Wettelijk ben je verplicht om de exacte ligging

van kabels en leidingen vast te stellen

Wat vindt de inspectie?
Robert-Jan Looijmans, van de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur, is ook voorstander van de kabelzoeker: “Wij vinden dat een dergelijk hulpmiddel bij de standaarduitrusting van een graafteam hoort. Het team is immers wettelijk verplicht om de exacte ligging van de aanwezige kabels en leidingen vast te stellen voordat ze met graven beginnen. Met een kabelzoeker kunnen zij daadwerkelijk zien of de kabel die ze volgen, ook de kabel is die ze dienen te vinden.”