Stuur op gedrag, niet op nóg meer regels

Het gedrag van mensen in de graafketen is te sturen, als je aan de juiste knoppen draait. Dat blijkt uit het afstudeeronderzoek van Steven Keemers (Universiteit Twente). In zijn thesis noemt hij een aantal manieren om ervoor te zorgen dat mensen beter de regels gaan volgen. 

4 belangrijke aanbevelingen uit het onderzoek:

1. Contracteer op zorgvuldigheid 
   Selecteer niet alleen op prijs/tijd, maar ook op zorgvuldigheid. Koppel beloningen/boetes aan zorgvuldig opdrachtgeverschap en graafgedrag (dus op basis van performance in plaats van eenheidsprijzen).
2. Versterk professionaliteit 
   Leid mensen beter op. Waardeer teams en organisaties die zorgvuldig werken en deel hun prestaties.
3. Minder vinkjes, meer leren
   Stroomlijn regels. Richt het toezicht op risicovolle stappen (proefsleuven, kruisingen, bundeling, tijdsdruk).
4. Manage de spanning tussen productie en zorgvuldigheid
   Zorg voor een realistische planning en voldoende budget. Maak duidelijke afspraken over stoppen bij onduidelijkheid.

Wie doet wat?

• Opdrachtgevers zetten de toon in uitvraag & contract, en zij bewaken randvoorwaarden.
• Aannemers/onderaannemers melden afwijkingen, stoppen bij twijfel.
• Netbeheerders leveren de juiste info en toetsen het schadeherstel.
• Toezichthouders focussen op waar het spannend is en voeden het leerproces.

5 acties die opdrachtgevers en uitvoerders morgen kunnen starten:

• Bonus “0 schades + 100% meldingen” — opdrachtgever.
• 15-min risicocheck vóór graafstart — uitvoerder.
• Laagdrempelig meldkanaal (foto+locatie) — hoofdaannemer.
• Audit 10% risicolocaties (niet 100% papier) — opdrachtgever.
• Vier near-misses & communiceer verbeteringen — uitvoerder/QHSE.