Gaslek: zand erover of afplakken?

Experts Liander vertellen hoe ze écht graafschade voorkomen    

- In een woonwijk in Ede trekt een graafmachinist per ongeluk een lagedruk gasleiding én een waterleiding stuk. De leiding ligt in een groeiende plas water. Het gas sist en bubbelt en het is duidelijk ruikbaar. Wat doen netbeheerders om graafschades te voorkomen? We spreken drie experts graafschadepreventie van Liander.

320.000 graafmeldingen

De afdeling graafschadepreventie van Liander telt dertig mensen en jaarlijks bekijken zij 320.000 KLIC-meldingen en 75.000 oriëntatiemeldingen voor het Liander-gebied. Zo’n 70.000 meldingen worden nagebeld en de buitendienst bezoekt ieder jaar zo’n tien- tot vijftienduizend projecten. En al dit werk loont: “Het aantal schades op onze eigen kabels en leidingen is de afgelopen jaren licht afgenomen,” zeggen Martin Kraaijeveld, Boris van der Pijl en Marco Derksen van Liander. Een mooi resultaat, zeker in een tijd waarin het totaal aantal graafschades in Nederland nog altijd toeneemt.

Begrip voor grondroerders

Een belangrijke verandering vond plaats bij de netbeheerder zelf. Een paar jaar terug keken ze  bij Liander nog vooral naar de grondroerder als boosdoener. Dat is veranderd. Kraaijeveld: “We weten nu dat die mensen juist enorm hun best doen om schade te voorkomen. Schade zorgt voor vertraging, kosten en als je werkt met een winstmarge van vijf procent ben je je winst zó kwijt.  Ze staan onder tijdsdruk en willen gewoon weer veilig naar huis. Wij zijn beter naar ze gaan luisteren en helpen waar we kunnen.”

Plaatjes werken beter

Die hulp is vaak praktisch. Kraaijeveld: “In het veld kom je ook mensen tegen die laaggeletterd zijn of geen Nederlands spreken. Daarom maken we kaarten naast de normale toolboxen ook kaarten met instructies die alleen uit plaatjes bestaan. Dan is het voor iedereen duidelijk wat de risico’s zijn.”

De relaties in het veld zijn verbeterd. Van der Pijl: “Vroeger waren mensen bang om ons te bellen. Nu krijgen we soms enthousiaste telefoontjes van mensen  die een bestaande schade hebben gevonden. Ook nieuwe schades worden sneller gemeld. Dat is belangrijk, want als je het niet meldt en we komen er later achter, dan kun je een flinke boete krijgen.”

Als het toch misgaat: zand erover?

En ja, soms gaat het toch mis. De schade-experts maken de gekste dingen mee. Van een dichtgegooide put (‘zand erover’) tot een lekkende gasleiding die is dichtgeplakt met ducttape. Ze kijken nergens meer van op.

Kraaijeveld: “Een groot bouwbedrijf hield vorige week een toolbox-sessie voor honderd voormannen. Meer dan de helft dacht dat het goed was om een gaslek met zand af te dekken. Dat is toch schokkend? Zand maakt het probleem juist erger. Het gas zoekt dan een andere uitweg, waar het zich kan ophopen en dan kan het ontploffen.”

Soms ook hilarisch

Van der Pijl: “Het vreemdste dat ik ooit zag, was een gaslek dat was dichtgeplakt met een veiligheidshesje. Die grondwerker dacht waarschijnlijk dat het hesje niet alleen zichtbaar was, maar ook gasdicht.”

Derksen: “Ik zag een keer een gasleiding die was ‘gedicht’ met Purschuim. Dat werkt dus niet. Helaas denken sommige mensen: Als de brandweer soms iets afplakt, mogen wij dat ook.”

Kraaijeveld: "De instructie is simpel: raak je een gasleiding? Stop het werk, laat de sleuf open, bel het storingsnummer en wacht tot wij de schade veilig hebben hersteld."

Slimmer en sneller herstellen

Gelukkig melden de meeste mensen schades netjes bij het storingsnummer. Derksen: “Wij proberen dan zo snel mogelijk te helpen, zodat het werk snel verder kan.”

Kraaijeveld: “Dat doen we tegenwoordig ook slimmer. Vroeger legden we het hele werk stil. Nu schermen we alleen het beschadigde deel af. Terwijl wij het lek dichten, kunnen de werklieden verderop gewoon doorgaan.”

Van der Pijl: “De grootste verandering? Dat we ons bij iedere schade afvragen: hoe hadden wij dit kunnen voorkomen? Want uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde: veilig naar huis aan het einde van de dag.”

Van controleren naar samenwerken

Derksen: “We werken veel beter samen met andere partijen. Bijvoorbeeld bij het plaatsen van heipalen. Als je er op tijd bij bent, kun je adviseren om de plannen iets aan te passen. Dan hoeft er minder omgelegd te worden en dat scheelt risico én geld. Ook met andere netbeheerders maken we afspraken om schade te voorkomen.”

Van der Pijl: “Bij glasvezel zien we echt een flinke verbetering. Door betere samenwerking met de bedrijven die glasvezel aanleggen, hebben we het aantal schades per kilometer kabel in vijf jaar tijd met één derde verminderd.”

Kraaijeveld vat het mooi samen: “Wij pleiten voor een intensievere samenwerking binnen de gehele keten. Hoe eerder we risico’s identificeren, hoe sneller we deze kunnen wegnemen. Dit leidt tot minder vertragingen in de uitvoering, minder schade aan kabels en leidingen, en uiteindelijk tot hogere winst voor alle betrokken partijen.”